„Wszyscy ludzie w głębi duszy są hedonistami. Tylko niektórym potrzeba więcej czasu, żeby to do nich dotarło”. – Joe Nesbo.
Każdy z nas chciałby robić przyjemne i ciekawe rzeczy. Ale świat nie jest idealny, więc trzeba iść na kompromisy, ciągle się w jakiś sposób ograniczać i robić czasami też rzeczy nudne, niezbyt interesujące. Ale co, jeśli całkowicie ustrukturyzujesz swoje życie, aby uzyskać maksimum przyjemnych emocji i jeśli to możliwe, uniknąć nieprzyjemnych?
Hedonizm ma złą reputację, ale zanim potępimy tę koncepcję, może nadszedł czas, aby ją przemyśleć
Po raz pierwszy pomysł ten został wyrażony przez starożytnego greckiego myśliciela Arystypa, który doszedł do wniosku, że sensem życia jest czerpanie przyjemności. Wokół tego stwierdzenia zbudował cały kierunek filozofii – hedonizm. Przyjrzyjmy się bliżej, czym jest hedonizm, jakie są jego podstawowe zasady i jakie korzyści może przynieść hedonizm w prawdziwym życiu. Zaczynajmy.
Co to jest hedonizm?
Termin ten ma dwa znaczenia:
- Filozoficzny (etyczny) hedonizm to nauczanie, że człowiek powinien dążyć do uzyskania przyjemności. Jednocześnie nie należy utożsamiać hedonizmu z egoizmem. Chodzi o to, że społeczeństwo powinno być budowane w taki sposób (a ludzie powinni ze sobą współdziałać), aby każdy był usatysfakcjonowany i doświadczał minimum niedogodności.
- Hedonizm psychologiczny (fizjologiczny) to naturalna tendencja człowieka do zwiększania przyjemności w życiu i zmniejszania ilości cierpienia. Zjawisko to jest uważane za główny (a czasem jedyny) motyw większości ludzkich działań.
W drugim sensie termin „hedonizm” jest rzadko używany, dlatego rozważamy właśnie hedonizm filozoficzny lub etyczny. On z kolei może przyjąć jedną z dwóch form:
– hedonistyczny egoizm – dążenie do własnej przyjemności;
– uniwersalny hedonizm (utylitaryzm) – dążenie do powszechnej przyjemności.
Etyczny hedonizm opiera się na przekonaniu, że o całym sensie życia człowieka decyduje chęć uzyskania satysfakcji ze wszystkiego, co robi. Żadna z dziedzin życia nie powinna powodować dyskomfortu. Człowiek powinien kochać swoją pracę i cieszyć się nią, powinni być ludzie, którzy są dla niego mili, powinien mieć ciekawe hobby. Ponadto należy całkowicie wykluczyć wszystkie nieprzyjemne zjawiska.
Główną ideą hedonizmu jest to, że musisz żyć dla siebie przyjemnym życiem, pełnym pozytywnych emocji i ekscytujących zajęć, podczas gdy nie powinno być w nim cierpienia.
Jak manifestuje się hedonizm?
W hedonizmie brane są pod uwagę wszystkie rodzaje przyjemności dostępne dla człowieka: pyszne jedzenie, seks, hobby, przyjemna komunikacja, picie alkoholu i tak dalej. Większość ludzi kojarzy przyjemność z różnymi przyjemnościami fizycznymi, ale hedonizm oznacza również otrzymywanie przyjemności estetycznej i moralnej. Może to być przyjemność kontemplowania malowniczego krajobrazu, radość z bezinteresownej pomocy czy poczucie satysfakcji z dobrze wykonanej pracy.
Hedonizm to nie tylko wybieranie czynności, które sprawiają przyjemność, ale także rezygnacja ze wszystkiego, co powoduje dyskomfort. Dla większości ludzi druga część jest znacznie trudniejsza do zrozumienia. Wielu z nas jest stale zaangażowanych w nieprzyjemne czynności, które można całkowicie porzucić. Czasami po prostu nie potrafimy odróżnić prawdziwej przyjemności od narzuconej przyjemności. W takich sytuacjach wydaje nam się, że odpoczywamy, miło spędzamy czas z przyjaciółmi, ale tak naprawdę jesteśmy w dużym stresie.
Z pewnością zdarzały Ci się sytuacje, w których mimo braku chęci zgodziłeś się uczestniczyć w jakiejś „super” imprezie. Na przykład, przyjaciele zostali zaproszeni do klubu, a nie można było odmówić, więc cały wieczór spędziłeś w niekomfortowej dla siebie atmosferze. Formalnie taka rozrywka jest uważana za relaks, ale w praktyce może być bardziej męcząca niż najtrudniejsza praca. Dlatego możliwość powiedzenia „Nie!” To jedna z najważniejszych umiejętności hedonisty.
Trudno jest znaleźć dwoje ludzi o tych samych zainteresowaniach i pragnieniach, więc hedonizm przejawia się na różne sposoby. Najważniejsze, aby móc wybrać dla siebie czynności, które przynoszą prawdziwą przyjemność i nie powodują niedogodności. Hedonistą można nazwać osobę, która „bawi się swoim życiem”, bawi się w każdy możliwy sposób, pije z przyjaciółmi, żyje dniem dzisiejszym i nie myśli o jutrze. Podobnie hedonista to odnoszący sukcesy biznesmen, który z przyjemnością poświęca cały swój wolny czas pracy i sporządza szczegółowe plany na nadchodzące lata.
Zasady hedonizmu
Aby w pełni zrozumieć, czym jest hedonizm, wystarczy znać jedną podstawową zasadę tej nauki – trzeba żyć dla przyjemności, unikając cierpienia. Wszystko inne jest indywidualne, ponieważ każdy człowiek czerpie przyjemność z różnych rzeczy.
Jednocześnie istnieją pewne czynniki, które wpływają na ilość i jakość emocji, które niosą nam nasze ulubione zajęcia.
Oczywiście przestrzeganie zasad hedonizmu to nie tylko szukanie przyjemności, ale także unikanie dyskomfortu. Dlatego zawsze zastanów się z wyprzedzeniem, czy naprawdę chcesz zrobić to, co planujesz. Warto również zapytać o to innych, ponieważ hedonizm oznacza, że jest to dobre dla wszystkich, a nie tylko dla Ciebie. I nie zapominaj, że nie ma nic złego w rezygnacji z nieciekawej rozrywki proponowanej przez znajomych.
Historia rozwoju hedonizmu
Ta doktryna, jak już wspomnieliśmy została założona przez starożytnego greckiego filozofa Arystypa (V-IV w pne). Uważał, że dusza ludzka ma dwa główne stany: przyjemność i ból. Jego zdaniem nie ma dużej różnicy między różnymi typami tych dwóch uczuć, a zmienia się tylko ich intensywność. Arystyp przedstawił podstawową zasadę hedonizmu: czerpać z życia maksimum przyjemności, unikając cierpienia.
Epikur (IV-III wiek pne) uważał, że człowiek powinien wieść „udane” życie, a za najważniejszy wyznacznik udanego życia uważał brak cierpienia i nieszczęścia. W rozumieniu Epikura szczęśliwa osoba to taka, która nie musi robić nieprzyjemnych rzeczy. Jednocześnie nie przywiązywał dużej wagi do wykwintnych przyjemności i luksusu, wierząc, że najważniejsze są korzyści proste i dostępne: szczęście osobiste i silna przyjaźń.
Angielski filozof Henry Sidgwick (1838-1900) zdefiniował hedonizm na swój własny sposób. Podzielił tę koncepcję na dwie części: „hedonizm etyczny” i „hedonizm psychologiczny” (rozważaliśmy je powyżej). Pierwszy termin jest używany w odniesieniu do klasycznego filozoficznego hedonizmu opisanego przez Arystypa. Drugi pociąga za sobą pragnienie przyjemności i unikanie cierpienia tkwiącego w naszej psychice.
Plusy i minusy hedonizmu
Hedonizm to system zasad, których celem jest podniesienie poziomu szczęścia każdego człowieka i całej ludzkości. Z tego punktu widzenia jego zalety można uznać za niezaprzeczalne. Ponadto zalety hedonizmu przejawiają się w:
- Odczuwanie przyjemności obniża poziom stresu i sprzyja relaksowi i odpoczynkowi. Dzięki temu możesz pracować wydajniej, unikać wypalenia emocjonalnego i być bardziej efektywnym we wszystkich sprawach.
- Zwolennik hedonizmu ma tendencję do myślenia nie tylko o własnych interesach, ale także o innych. Dlatego zawsze obok takiej osoby jest wygodnie i przyjemnie.
- Hedoniści nie kumulują negatywnych emocji. Dzięki temu nie są podatni na toksyczność i prawie nigdy nie kłócą się z bliskimi.
- Wykazano eksperymentalnie, że regularna przyjemność zwiększa kreatywność i inne zdolności poznawcze. Poprawia się nawet stan zdrowia fizycznego, więc życie hedonisty staje się pod każdym względem przyjemniejsze.
Hedonizm ma również pewne wady:
- Osłabienie smaku przyjemności. Jeśli w życiu człowieka jest wiele przyjemności, trudniej mu cieszyć się drobiazgami dnia codziennego.
- Bezczynność. Czasami zdarzają się sytuacje, kiedy naprawdę warto popracować kilka dni wieczorami, aby wnieść pozytywną zmianę do swojego życia. Hedonizm uczy, aby zawsze robić to, co chcesz, a nie to, czego potrzebujesz.
- Szkodliwość dla zdrowia. Ta nauka w żaden sposób nie ogranicza człowieka i zachęca do wszelkich działań, które przynoszą przyjemność. Mogą to być też złe nawyki.
Wniosek
Hedonizm to doktryna oparta na pięknej i afirmującej życie idei: każdy powinien wieść szczęśliwe życie, mając maksimum przyjemności i minimum cierpienia.
Dlatego też wyzwaniem jest odłożenie na bok uprzedzeń, że przyjemność jest haniebna lub niepoważna, i wejście na drogę hedonizmu to pierwszy krok do piekła.
Możemy racjonalnie wykorzystać pomysły Epikura i świadomie cieszyć się prostymi przyjemnościami, które z czasem przestaliśmy dostrzegać.
